Tadeusz Lesław Chruściel

ur. 30 stycznia 1926 r
zm. 11 lutego 2010 r.

Profesor zwyczajny doktor habilitowany, farmakolog kliniczny i doświadczalny

Syn Stanisława, nauczyciela i Bronisławy z d. Markowskiej, nauczycielki. Mimo poważnych kłopotów zdrowotnych ukończył w 1938 r. szkołę powszechną i rozpoczął naukę w gimnazjum we Lwowie, którą kontynuował na tajnych kompletach w czasie okupacji. Równocześnie uczęszczał do szkoły chemicznej. Świadectwo dojrzałości uzyskał w 1946 r. w Państw. Gimnazjum i Liceum im. St. Batorego w Łańcucie. W t.r. podjął studia na Wydz. Lekarskim UJ. Dyplom lekarza otrzymał tamże 30 X 1951.

Pracę zawodową rozpoczął już jako student w Zakł. Farmakologii AM w Krakowie pod kierunkiem prof. Janusza Supniewskiego, początkowo jako wolontariusz, następnie stypendysta naukowy i mł. asystent. St. dra med. uzyskał w 1951 r. na podstawie dysertacji Działanie kwasu nikotynowego oraz izonikotynowego na poziom leków we krwi i na wydzielanie żółci, wykonanej pod kierunkiem prof. J. Supniewskiego. W l. 1952-1955 pracował nadal w Zakł. Farmakologii AM w Krakowie na stanowisku st. asystenta, pełniąc równocześnie obowiązki lekarza Przychodni Akademickiej Służby Zdrowia.

W 1954 r. awansował na stanowisko adiunkta i przystąpił wraz z innymi do organizowania nowego Zakł. Farmakologii PAN w Krakowie pod kierunkiem prof. J. Supniewskiego. 1 X 1955 powołany został w charakterze z-cy prof. na stanowisko kier. Kat. Farmakologii ŚAM w Zabrzu Rokitnicy. Położył duże zasługi organizacyjne, dydaktyczne, wychowawcze w rozwoju kat., a szczególnie w kształtowaniu jej kierunku i profilu naukowo-badawczego. W t.r. przebywał w Niemieckiej Republice Demokratycznej, zapoznając się z zakładami farmakologii, patologii oraz inst. Niemieckiej Akademii Nauk. St. kandydata nauk uzyskał w AM w Krakowie w 1956 r. na podstawie rozprawy Własności farmakologiczne kwasów alfa-fenylopropionowego i alfa-fenylomasłowego.

30 I 1958 CKK przyznała Ch. st. doc., a 1 II t.r. minister zdrowia powołał go na samodzielnego pracownika naukowego w ŚAM. W l. 1959-1960 przebywał na stypendium fundacji Rockefellera w Uniw. Oxfordzkim, gdzie pracował w Laboratorium Biochemicznym Zakł. Farmakologii pod kier. dr H. Blaschko. 1 XII 1960 Wydz. VI Nauk Medycznych PAN powołał Ch. na czł. Komitetu Nauk Fizjologicznych. W l. 1961-1962 pracował dodatkowo w I Kat. i Klin. Chorób Wewn. ŚAM w Katowicach. Tytuł prof. nadzw. otrzymał 27 VII 1966, a 1 VIII t.r. mianowany został na stanowisko prof. nadzw. ŚAM. W 1968 r., za zgodą władz ŚAM, Ch. oddelegowany został przez ministra zdrowia do pracy w WHO w Genewie na okres od 1 V 1968 do 30 IV 1970. Wobec przedłużenia delegacji na dalsze lata władze ŚAM skreśliły Ch. z listy swoich pracowników. W t.r. minister zdrowia mianował Ch. z-cą dyr. ds. działalności podstawowej Inst. Leków w Warszawie oraz kier. Zakł. Leków Hormonalnych w tej placówce, a od 1982 r. p.o. dyr. Inst.

W 1985 r. Ch. został kier. Zakł. Farmakologii Klinicznej i Społecznej CMKP w Warszawie. W 1990 r. otrzymał tytuł prof. zw. Pełnił wiele odpowiedzialnych i zaszczytnych funkcji w instytucjach, organizacjach i redakcjach naukowych czasopism zarówno polskich, jak i zagranicznych: specjalista ds. środków odurzających i psychotropowych WHO 1968-1975, kier. programu zależności leków WHO 1975, czł. kom. ekspertów ds. alkoholizmu i zależności lekowych WHO 1976. Czł. zespołów redakcyjnych czasopism: "Int. J. Clin. Pharmacol." od 1976, "Pharmacol. Res. Commun.", "Biuletynu Informacyjnego Instytutu Leków". Czł. Komitetu Nauk Fizjologicznych PAN w l. 1963-1969 oraz Komitetu Terapii Doświadczalnej od 1968 r., z-ca koordynatora XII problemu resortowego Ministerstwa Zdrowia "Nowe leki" (1975-1983), koordynator i współautor planu problemu kierunkowego "Syntezy i badanie właściwości farmakologicznych nowych związków o przewidywanym działaniu na układ krążenia oraz ocena konsumpcji leków krążeniowych" (1980), koordynator polski tematu opracowanego w ramach RWPG "Konsumpcja leków" (1981-1985). Aktywny współpracownik wielu polskich i zagranicznych towarzystw naukowych m.in.: czł. Pol. Tow. Fizjologicznego (czł. założyciel Oddz. Śląskiego 1957); Pol. Tow. Farmakologicznego (czł. założyciel, prezes Oddziału Śląskiego 1960-1968, wiceprezes 1962-1966); Pol. Tow. Lekarskiego (wiceprezes oddz. warszawskiego 1978, przew. Sądu Koleżeńskiego 1982); Tow. Zapobiegania Narkomanii (wiceprezes 1982); Int. Narcotic Control Board (czł., z-ca przew. Komisji Oszacowań 1977-1982); czł. Royal Soc. of Medicine, Londyn 1960; Int. Union For Biochemical Pharmacology 1962; WHO Medical Soc., 1969-1975; Collegium Internationale Psychopharmacologicum, 1973; Narcotic Research Club, 1974; Pol. Tow. Farmaceutycznego, 1975; ISGIDAR (Soc.) USA, 1972-1985; Warszawskiego Tow. Naukowego, 1978; Polskiego Komitetu Opieki Nad Internowanymi i Aresztowanymi przy Radzie Prymasowskiej 1981-1986; w l. 1990-1994 prezes Naczelnej Rady Lekarskiej, reaktywowanych w 1990 r. izb lekarskich; "Medicinis de Monde", 1990; współzałożyciel i czł. Polskiego Oddziału "Lekarze Świata"; prezes Fundacji Wyznera dla dzieci chorych na nowotwory, 1989-1993; prezes Warszawskiej Sekcji Lekarzy Katolików, 1994. Efektem intensywnej pracy naukowo-badawczej i organizacyjnej Ch. jest autorstwo lub współautorstwo ponad 300 opublikowanych artykułów na temat: zależności lekowych, psychofarmakologii, miażdżycy i toksoplazmozy doświadczalnej. Ch. jest współredaktorem i współautorem książek: Fizjologia zwierząt (1962), Leczenie chorób jatrogennych (1970), Dependence on Non-narcotic Drugs (1970), Zależności lekowe (1978), Konsumpcja leków w Polsce (1981), Leksykon leków (1990); autorem haseł encyklopedycznych w: Encyclopedia Medica Italiana (1979), Encyclopedia of Occupational Medicine (1979). Autorem rozdziałów w: Handbook of Experimental Farmacology, vol. 55: Psychotropic Agents (1982), Klinische Pharmakologie (1984, 1994). Przedmiotem badań i zainteresowań naukowych Ch. jest miażdżyca doświadczalna, mechanizmy adrenergiczne i środki diuretyczne oraz działanie uboczne leków i ich nadużywanie, psychofarmakologia, farmakologia społeczna i kliniczna. Laureat nagrody I i II st. Ministerstwa Zdrowia (1966, 1981). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim OOP, Złotą Odznaką Honorową "Za zasługi dla Warszawy" i in.